Neurologische aandoeningen

Algemeen

Onder neurologische aandoeningen verstaan we niet-aangeboren aandoeningen en/of letsel aan de hersenen, zoals de ziekte van Parkinson, herseninfarct en -bloeding (CVA), multiple sclerosis, functioneel neurologische symptomen (conversie) en hersenletsel na trauma.

De bewegingsstoornissen die hiermee gepaard gaan kunnen leiden tot een toename van beperkingen in het dagelijks leven. Mensen met een hersenaandoening of hersenletsel kunnen ook last krijgen van onzichtbare gevolgen. Bijvoorbeeld vermoeidheid, overprikkeling, verandering in het denken, emoties en gedrag. Dit kan leiden tot ingrijpende gevolgen voor zowel de patiënt als de omgeving.

Een gespecialiseerd fysiotherapeut is opgeleid in de neurorevalidatie om te analyseren waar de problemen zich voordoen, en met behulp van de doelen zal er een behandelplan worden opgesteld.

Er wordt altijd multidisciplinair gewerkt, een verwijzing is noodzakelijk

Ziekte van Parkinson

Wat is de ziekte van Parkinson?

De ziekte van Parkinson is een ziekte van de hersenen. De hersenen regelen het bewegen zoveel mogelijk automatisch, net als een automatische piloot in een vliegtuig. Alle onderdelen worden vanzelf goed op elkaar afgestemd. Bij de ziekte van Parkinson gaat de ‘automatische piloot’ haperen, zodat het bewegen minder vanzelf gaat en de handmatige piloot moet worden ingeschakeld oftewel, alles moet bewuster gebeuren. Wie aan de ziekte lijdt, kan uiteenlopende klachten hebben en de ziekte van Parkinson is dan ook erg complex. Voor geen enkele patiënt is het beeld van Parkinson symptomen hetzelfde.

Symptomen bij de ziekte van Parkinson

• Trillen (tremor) van de handen, benen, kin of tong
• Trager worden van bewegingen (bradykinesie), moeite met starten van bewegingen (akinesie) en ontbreken van automatische bewegingen (hypokinesie)
• Stijfheid van de spieren (rigiditeit)
• Houdings- en evenwichtsproblemen en soms vallen bij langer bestaan van de ziekte
• ‘Bevriezen’ van de benen tijdens lopen (freezing), waardoor het lijkt alsof de voeten aan de vloer blijven plakken

Naast de bovengenoemde symptomen kunnen een breed scala aan andere klachten optreden zoals: trager denken, verminderde reuk, slaapstoornissen, obstipatie, stemmingsproblemen en verandering van seksuele behoeften. Bovenstaande symptomen treden alleen lang niet bij alle patiënten op. Daarnaast verschilt de ernst van de klachten en het beloop van de ziekte van patiënt tot patiënt. Dit geldt zeker voor patiënten met aandoeningen die lijken op de ziekte van Parkinson, de zogeheten atypische Parkinsonismen.

Hoe ontstaat de ziekte van Parkinson?

Diverse onderzoeken naar de oorzaak van de ziekte van Parkinson zijn gedaan, maar een duidelijke oorzaak is nog niet gevonden. Waarschijnlijk zijn er meerdere oorzaken die samen verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van de ziekte van Parkinson.

Bekend is wel dat een groot deel van de problemen veroorzaakt wordt door een tekort aan de chemische stof ‘dopamine’ in de hersenen. Dit tekort ontstaat door het afsterven van dopamineproducerende zenuwcellen in een bepaald gebied van de hersenen: de zwarte kernen (substantia nigra).

Waarom de hersencellen in de zwarte kernen afsterven is nog niet precies bekend. Elementen die hierbij mogelijk een rol kunnen spelen zijn onder andere: achteruitgang van de werking van de hersenen met toenemende leeftijd, een stoornis in de eiwitstofwisseling en omgevingsfactoren zoals aanraking met giftige stoffen.

Hoe kan fysiotherapie u bij de ziekte van Parkinson helpen?

Voor fysiotherapie bij de ziekte van Parkinson is een verwijzing nodig van de huisarts of neuroloog. Tijdens de eerste afspraak worden uw klachten in kaart gebracht. Uw gezondheid en dagelijks functioneren worden besproken en u wordt onderzocht. Daarna wordt er samen met u een behandelplan opgesteld dat is afgestemd op uw fysieke mogelijkheden en wensen. Uw hulpvraag, of eventueel die van uw mantelzorg, is uitgangspunt van de behandeling

De fysiotherapeutische behandeling kan bestaan uit, het verbeteren/remmen van achteruitgang van de conditie, balans, houding, maar ook het oefenen van transfers, in en uit bed, opstaan en het verbeteren van het looppatroon. Vaak worden hier cognitieve beweging strategieën voor gebruikt en/of cues. Ook geeft de fysiotherapeut advies en voorlichting en stemt de behandeling af met andere disciplines zoals de logopedist, ergotherapeut of diëtist.

Binnen Kernpraktijken hebben wij verschillende therapeuten die zijn aangesloten bij het ParkinsonNet.

Beroerte

Wat is een beroerte?

Een beroerte, ook wel CVA, stroke of attaque genoemd heeft altijd te maken met een incident in hersenbloedvaten en geeft acuut problemen met de doorbloeding van de hersenen. CVA staat voor Cerebro Vasculair Accident. Vrij vertaald: ongeluk in de hersenbloedvaten.

Symptomen

Hoewel een beroerte drie verschillende oorzaken kent (hersenbloeding, herseninfarct en TIA), geven ze wel gelijksoortige signalen. Denk aan verlamde arm, scheve mond, moeilijk praten. Naarmate er meer hersenweefsel beschadigd is, zijn de gevolgen ernstiger. Een beroerte veroorzaakt vrijwel altijd een halfzijdige verlamming/spasticiteit. Schade in de rechterhersenhelft veroorzaakt linkszijdig klachten zoals een beschadiging in de linkerhersenhelft klachten geeft aan de rechterzijde van het lichaam.

De zeer uiteenlopende gevolgen van een beroerte kunnen worden verdeeld in lichamelijke (o.a. verlamming, incontinentie), emotioneel/ gedragsmatige (o.a. geen rem op emoties, depressie) en cognitieve gevolgen. Met de laatste bedoelen we onder ander trager denken, geheugenzwakte, afasie (problemen met taal, spreken, lezen en schrijven), apraxie (moeite met meervoudige handelingen), neglect (een linker- of rechterhelft van het lichaam verwaarlozen), agnosie (niet meer herkennen van personen of voorwerpen).

Hoe ontstaat een beroerte?

Meestal is de slechte kwaliteit van de binnenwand van bloedvaten de oorzaak van een beroerte. Dit kan komen door ouderdom (aderverkalking), een ongezonde levensstijl, suikerziekte, te hoge bloeddruk of een verhoogd cholesterolgehalte. De kans op een (nieuwe) beroerte kan daarom worden verkleind door niet te roken, gezond te eten en voor voldoende lichaamsbeweging te zorgen.

Een aangeboren afwijking aan de bloedvaten kan ook een beroerte veroorzaken. Een dergelijke aandoening wordt vaak pas gediagnosticeerd na het optreden van een beroerte.

Hoe kan fysiotherapie u bij een beroerte helpen?

Het merendeel van de mensen die een beroerte krijgen, wordt direct opgenomen in een ziekenhuis. Ruim de helft van de patiënten kan na een aantal dagen of weken weer naar huis. Als dat nog niet mogelijk is, volgt overplaatsing naar een revalidatiecentrum of een verpleeghuis.

Het merendeel van de patiënten gaat een periode van revalidatie tegemoet. Uzelf maar ook uw partner of familieleden zullen met de gevolgen van een beroerte moeten leren omgaan. Daarbij krijgt u met verschillende zorgverleners te maken. Er wordt intensief samengewerkt tussen ziekenhuizen, revalidatiecentra, verpleeghuizen en fysiotherapiepraktijken.

Tijdens een eerste behandeling worden uw klachten in kaart gebracht. Uw gezondheid en dagelijks functioneren worden besproken en u wordt onderzocht. Uw hulpvraag, of eventueel die van uw mantelzorg, is uitgangspunt van de behandeling. Daarna wordt er samen met u een behandelplan opgesteld dat is afgestemd op uw fysieke mogelijkheden en wensen. De fysiotherapeutische behandeling kan bestaan uit, het verbeteren van het uithoudingsvermogen, spierkracht, balans, maar ook het oefenen van transfers, in en uit bed, opstaan, het verbeteren van het looppatroon en de loopsnelheid, als ook de hand grijpfunctie en de fijne motoriek.

Voor specifieke deskundigheid kunt u verwezen worden naar een gespecialiseerd fysiotherapeut. Binnen Kernpraktijken hebben wij verschillende deskundigen die u verder kunnen helpen nadat u een CVA heeft gehad en niet meer in een revalidatiecentrum of verpleeghuis hoeft te verblijven.

Multiple Sclerose – MS

Wat is MS?

Multiple Sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel. MS is dus geen spierziekte. Bij MS gaat het isolerende laagje rondom de zenuwbanen (de myelineschede) langzaam stuk. Daardoor kunnen de zenuwprikkels niet meer goed geleid worden door de zenuwbanen. De gevolgen van MS zijn zeer ernstig. Zo resulteert het in verlammingsverschijnselen.

MS openbaart zich bij volwassenen meestal tussen het 20e en 40e levensjaar, in ieder geval tussen 10 en 50 jaar oud. In gebieden met een gematigd klimaat (zoals Nederland) behoort MS tot de meest voorkomende chronische zenuwziekten. In Nederland zijn er ongeveer 17.000 mensen met de ziekte (1 op de 1000). De oorzaken van MS zijn onbekend. De ziekte MS is vooralsnog niet te genezen.

Symptomen

De symptomen van MS zijn heel verschillend. Het hangt ervan af in welke zenuwbaan de myelinelaag beschadigd is. Veel voorkomende verschijnselen zijn slecht zien, tintelingen, krachtsverlies, evenwichtsstoornissen en problemen met plassen, stoelgang en seks. Lichte stoornissen van het geheugen en het denken vallen minder op, maar zijn niet minder hinderlijk. Moeheid is een veel voorkomend en erg invaliderend verschijnsel.

Kenmerkend voor MS is dat de verschijnselen in het begin in aanvallen komen. Dit gebeurt omdat een beschadiging van de myelinelaag in korte tijd ontstaat, maar het lichaam tijd nodig heeft om de beschadiging te herstellen. De aanvallen noemt men ‘relapses’ of ‘schubs’, de herstelfase de ‘remitting phase’.

Na verloop van jaren heeft het lichaam bij de meeste mensen met MS steeds meer moeite de myelinelaag te herstellen en verdwijnen er steeds meer zenuwcellen. De verschijnselen van MS nemen geleidelijk toe, zonder herstel. Dit is de progressieve fase van MS. In ongeveer 10% van de gevallen begint MS met de progressieve fase.

Hoe ontstaat MS?

De exacte oorzaak van MS is onbekend. MS ontstaat waarschijnlijk door een samenspel van genetische- en omgevingsfactoren. MS is niet erfelijk, maar je hebt wel een hogere kans op de ziekte als een familielid deze heeft. Sommige genen lijken namelijk een verhoogde gevoeligheid voor MS te veroorzaken. Daarnaast denken sommige wetenschappers dat het ontstaan van MS te maken heeft met een late reactie op een virusinfectie.

Hoe kan fysiotherapie u bij MS helpen?

Een fysiotherapeut kan u helpen regelmatig en op de juiste manier te blijven bewegen, ondanks uw klachten. Door de behandeling zult u zich fitter en gezonder voelen en ook het verlies van de spierfuncties gaat minder snel achteruit.

Tijdens een eerste behandeling worden uw klachten in kaart gebracht. Uw gezondheid en dagelijks functioneren worden besproken en u wordt onderzocht. Uw hulpvraag, of eventueel die van uw mantelzorg, is uitgangspunt van de behandeling. Daarna wordt er samen met u een behandelplan opgesteld dat is afgestemd op uw fysieke mogelijkheden en wensen. De behandeling bestaat meestal uit voorlichting en oefentherapie. Als u (tijdelijk of voortdurend) gebonden bent aan een rolstoel of het bed, kunnen andere behandelingen helpen klachten te beperken.